Padayon nga pagmina sa bulawan sa Davao Or gikalipay sa mineros

DAVAO Oriental – Gipalakpakan sa makadaghang higayon sa mga nagmina sa Sitio Bangol, Tubaon, Tarragona, dinhi nga probinsya sa dihang ang representante sa Oro East Mining Company nga si Jose Nelson “Tata” Sala  namulong nga ipadayon ang pagmina sa mao nga lugar ug sundon sa kompaniya ang kagustohan ni Gobernador Corazon Malanyaon nga walay isa sa mga nagmina karon sa mao nga lugar nga matanggal.

 Atol sa tigum nga gipahigayon sa isa ka Kan-anan sa Mati City, Agusto 14, 2012 tali sa mga minero sa bulawan didto sa Bangol ug sa kompaniya sa pagmina nga Oro East, gipalakpakan na usab si Sala sa dihang iyang gisumpay sa pag-ingon  nga sundon usab sa kompaniya ang giingon ni Gobernador Malanyaon nga kung mahimo hatagan ug dakung pabor sa pagmina ang taga Davao Oriental ingon man ang pagtahod sa katungod sa katawhang lumad.

 Dugang gipalakpakan sa mga minero si Sala sa dihang iya na pud nga gisulti nga, “Kining ato-ang polisiya sa pagmina, buhi-buhi, kay ang akong dughan naa sa gagmay nga minero.”

 Ang mao nga tigum gitambongan usab sa representante sa  DENR nga sila Regional Director Joselin Marcus Fragada uban sa laing opisyal sa DENR nga si Ruth Tawantawan ug sa Mines and Geo-Sciences Bureau Regional Director Edilberto Arreza, representante sa Bureau of Internal Revenue  ug ni OIC-ENRO Dante Ganir.

 Gibutyag ni  Arreza nga ang lugar nga gimina karon nahasulod sa dapit nga na-aplayan pagmina sa Oro East Mining Company ug ang pagka-abroba sa aplikasyon sa mao nga kompaniya napatik na sa pamantalaan ug nasibya na sa radio ug nakakompleto na sa tanang rekisitos ang mao nga kompaniya hinungdan nga na-aprobahan ang mao nga aplikasyon sa pagmina.

 Gibutyag ni Sala nga paningkamotan nga buhaton sa kompaniya nga Oro East ang hangyo sa Gobernador nga aron mapatunhay ang kahapsay ug kalinaw sa mao nga lugar, lakip na ang hugot nga pagpapangandam aron walay mahitabo nga katalagman ug pulyosyon.

Gihisgotan usab sa Oro East nga likayan ang paggamit sa mercury ug kinahanglan nga ang pondohanan sa salin nga kinuhaan sa bulawan nga graba ug yuta  nga daw lapok na adto gayud mabutang sa hustong lugar ug ang mga graba adto gayud bolmilon sa dapit nga nadeklara nga mineral processing zone.

Gipasabot ni Sala ang  mga minero nga ang pamaagi sa Oro East mohatag kinig kontrata ngadto sa mga minero aron mahimong legal na ang ilang pagmina. Ang mga tunnel nga nagka-dug-ol ug base sa sukod sa gihabogon sa bukid diin ang mga tunnel nagkadug-ol, sila hugpongon (cluster) ug tawgon ang ilang pundok nga Oro East 1, sunod Oro East 2 ug ngadto na sa pataas nga numero.

Gipahinumdoman ni Sala ang mga minero aron pagbayad sa buhis unya ngadto sa kagamhanan sa probinsya sa kantidad nga nalatid sa Ordinansa sa Probinsya ingon man ang paghatag ug bahin kon Mineral Production Sharing Agreement (MPSA) ngadto sa Oro East Mining Company nga 15 porsyento.

Giingon usab niya nga mahimong adunay tigum nga himuon aron hisgutan ang paghatag ug bahin ngadto sa mga lumad apan iya na gi-unahan daan sa pag-ingon nga hangyoon ang mga minero nga aron mohatag usab ug bahin ngadto sa mga lumad, bisan pa man nalatid na ang royalty fee didto sa  kasabotan sa dihang gihimo ang Free and Prior Informed Consent (FPIC) nga gilagdaan sa mga lideres sa tribu.

 Bahin sa isyo nga adunay nawala sa napondo nga mga graba didto sa Bangol, gipasabot ni OIC ENRO Ganir nga subayon pa unta sa mga sakop sa Task Force ang mao nga report apan unsaon nga nagdali naman ang mga minero nga mahakot na ang mao nga mga graba sugod Agusto 11, 2012, apan kon man ugaling nahitabo kana dili gayud kalikayan nga aduna gayud mga gahig ulo nga bisag gibawalan na ang mga tawo aduna gayud mangitag pamaagi nga makapalusot ug iyang gidugang sa pag-ingon nga ang mga sakop sa Pulisya, Philippine Army ug mga kawani sa ENRO nga anaa sa mao nga lugar mga responsible, maayo ug nagtarung sa ilang trabaho.

 Angay sabton sa katawhan nga ang aduna lamang katungod sa pagmina sa Bangol mao ang kompaniya nga Oro East, ug kung adunay magmina sa mao nga lugar nga walay kontrata ug pagtugot o sa Oro East, klaro nga illegal.

 Kahinumdoman nga ang pagmina sa mao nga lugar gipaundang una gumikan sa dakung kabalaka nga mahunlak kay nagkadug-ol na pag-ayo ang mga bangag sa tunnel, nagkadaghan ang tawo ug walay mga kasilyas, walay klarong agas sa tubig nga mainom, ug sa daghan pang hinungdan.

 Atol sa mao nga tigum, isa sa mga minero nisulti ug nagpasalamat nga anaa ang kompaniya sa Oro East ug nga adunay maayong polisiya.

 Aduna usab nagkatapok nga nag-ingon nga maayo gayud ang gibuhat ni Gobernador Malanyaon kay alang sa kaayohan sa katawhan ug sa kinaiyahan.

 Daghan usab ang nag-ingon nga maayo nga tawo si Tata Sala kay ilang nakita nga sinsero ug adunay pagmahal sa mga yano nga tawo.

 Sa pagka-karon, ang kalihokan sa Sitio Bangol mao una ang paghakot sa mga graba aron mapagawas gikan sa mao nga lugar nga kinahanglang mahuman ang paghakot kutob Septembre 11, 2012, samtang gilihok usab karon ang pagpahapsay sa mga lakang nga himuon alang sa responsableng pagmina sa mao nga lugar.  (Sarx Lanos/IPID News Service)